Συναξάρι του τιμημένου γαϊδάρου

Μεσαιωνικό ελληνικό έπος γραμμένο, γύρω στα μέσα του 15ου αι., σε κάποιο από τα νησιά του Ιόνιου ή πιθανότατα στην Κρήτη. Είναι πολύ διαδομένο στην Ευρώπη και την Αφρική, γι’ αυτό και θεωρείται διεθνές. Πιστεύεται ότι προέρχεται από πανάρχαιους ινδικούς και αισώπειους μύθους, ο αρχικός του πυρήνας όμως είναι γνήσια ελληνικός. Το σατιρικό αυτό ποίημα αποτελείται από 393 ανομοιοκατάληκτους στίχους, διασώθηκε όμως και μεταγενέστερη παραλλαγή από 540 ομοιοκατάληκτους στίχους, που έχει τον τίτλο Γαδάρου λύκου κι αλουπούς διήγησις ωραία. Η γλώσσα είναι η συνηθισμένη δημώδης των μεσαιωνικών δημοτικών κειμένων, έχει όμως πολλές ιταλικές λέξεις. Υπόθεση του ποιήματος είναι η ματαίωση της απόπειρας του λύκου και της αλεπούς να καταβροχθίσουν το γάιδαρο. Πάνω σε ένα πλοίο εξομολογείται καθένας από τους τρεις ταξιδιώτες τα αμαρτήματα του και, ενώ οι δύο συνωμότες (λύκος και αλεπού) παίρνουν άφεση, ο γάιδαρος καταδικάζεται σε θάνατο. Με την πανουργία του όμως ρίχνει και τους δύο στη θάλασσα και το ποίημα τελειώνει με εγκώμιο του νικητή - γάιδαρου. Το ποίημα δημοσιεύτηκε από το Β. Βάγκνερ και η παραλλαγή του (γνωστή και ως Γαϊδάρου φυλλάδα) από τον Γ. Γκριμ.